Wystąpienie Przewodniczącego Rady Uczelni UKEN na posiedzeniu Senatu Uczelni 23 czerwca 2025 roku
Wystąpienie Przewodniczącego Rady Uczelni UKEN
na posiedzeniu Senatu Uczelni 23 czerwca 2025 roku
Magnificencjo Rektorze,
Prześwietny Senacie,
wkrótce minie sześć miesięcy od rozpoczęcia trzeciej kadencji działalności Rady Uczelni UKEN w Krakowie.
Na każdym z naszych posiedzeń poza analizowaniem bieżącej sytuacji finansowej uczelni omawiamy zawsze kilka tematów merytorycznych związanych z ważnymi strategicznymi aspektami zarządzania uczelnią. Na pierwszym styczniowym posiedzeniu określono zasady i tryb działania Rady Uczelni w kadencji 2025-2028: kompetencje, głos doradczy przedstawicieli wszystkich działających w uczelni zakładowych organizacji związkowych, kalendarium posiedzeń, propozycje zagadnień tematycznych i ich moderatorów. Uchwalono także nowy Regulaminie Rady Uczelni. Dokonano również wyboru Wiceprzewodniczącego Rady Uczelni, którym został dr hab. Krzysztof Gurba, prof. UKEN.
Na posiedzeniu marcowym szczegółowo omawiano zagadnienia ewaluacji jakości naukowej, Wydawnictwa Naukowego UKEN oraz Biblioteki Głównej UKEN, spotykając się z kierownictwem tych jednostek.
Kwietniowe posiedzenie poświęcone było w większości spotkaniu z kierownictwem Wydziału Nauk Społecznych (dziekanem, przewodniczącymi rad dyscyplin, dyrektorami i dyrektorkami instytutów). Spotkania z przedstawicielami wydziałów UKEN, zapoczątkowane kilka lat temu, będą kontynuowane również w kolejnych latach.
Podczas czerwcowego posiedzenia podjęliśmy, zgodnie z naszymi kompetencjami, kompleksowo zagadnienia monitorowania gospodarki finansowej Uczelni, w tym dokonano m.in. prezentacji niezależnego badania sprawozdania finansowego Uczelni za 2024 r. (firma KPW Audytor, Kluczowa Biegła Rewident). Szczegółowo zanalizowaliśmy Sprawozdanie niezależnego biegłego rewidenta z badania rocznego sprawozdania finansowego, a także dokonaliśmy wnikliwej oceny Raportu z analizy wskaźnikowej (ekonomiczno-wskaźnikowej) UKEN za rok obrotowy 2024, w zakresie analizy bilansu, aktywów trwałych(w okresie 2022-2024), aktywów obrotowych (2022-2024), kapitału własnego (2022-2024), zobowiązań i rezerw (2022-2024), oraz w zakresie analizy wskaźnikowej: wskaźników: rentowności (ROA), rentowności netto (ROS), kapitału własnego (ROE), płynności bieżącej i, płynności finansowej II i III stopnia, handlowej zdolności rozliczeniowej, szybkości obrotu zapasów, spływu należności, spłaty zobowiązań, produktywności aktywów, dźwigni finansowej, złotych reguł bilansowania I i II. Po dyskusji z Biegłą Rewident oraz Kwestorem UKEN przyjęto jednomyślnie uchwały: w sprawie zatwierdzenia sprawozdania z wykonania planu rzeczowo-finansowego Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie za rok 2024, w sprawie zatwierdzenia sprawozdania finansowego Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie za 2024. Członkowie Rady Uczelni gruntownie zapoznali się także z projektem planu rzeczowo-finansowego Uczelni na rok 2025 r. i podjęli jednomyślnie uchwałę w sprawie pozytywnego zaopiniowania planu rzeczowo-finansowego UKEN w Krakowie. Ta “finansowa” część posiedzenia trwała około dwóch godzin. Dodam, że wśród członków i członkiń Rady Uczelni są profesjonaliści – osoby o dużym i wieloletnim doświadczeniu w zakresie zarządzania szkolnictwem wyższym (uczelniami, wydziałami, instytutami), pracy w administracji państwowej, działalności samorządowej, gospodarczej, w organizacjach pozarządowych, posiadające uprawnienia do zasiadania w radach nadzorczych, certyfikaty różnorodnych szkoleń z zakresu audytu, edukacji, mediacji, antykorupcyjnych (prowadzonych przez Wydział Spraw Wewnętrznych Centralnego Biura Antykorupcyjnego). Dziękuję im za te sześć miesięcy oddanej i spokojnej pracy na rzecz dobra UKEN.
Muszę w tym miejscu uspokoić Pana Dziekana/Senatora UKEN dr. hab. Łukasza Murzyna,
prof. UKEN, który w mailu skierowanym do wszystkich członków i członkiń Wysokiego Senatu UKEN pisał niedawno m.in.:
“Jako senatorowi brakuje mi jednak możliwości prawdziwej, kolektywnej rozmowy na temat konstruowania i wykonania planów finansowych Uczelni […]”.
Dokumenty finansowe Uczelni muszą być przygotowywane, ściśle według obowiązujących przepisów prawa, a nie w sposób dowolny, o czym Pan Dziekan z pewnością wie. Oczywiście nie wyklucza to w żaden sposób proponowanych przez Pana kierunków w dyskusji o finansach Uczelni. I w tym zakresie dziękuję za cenne sugestie i uwagi.
Przewodniczący Rady Uczelni ma prawo zapraszać gości na posiedzenie, a więc już teraz zapraszam Pana Dziekana, którego głos zawsze sobie cenię, na posiedzenie Rady Uczelni 10 czerwca 2026 r. o godz. 11.00 do Sali Senackiej. Na pewno przybliży to Panu Dziekanowi działania Rady w zakresie monitorowania gospodarki finansowej i wyjaśni wątpliwości.
Już prawie na zakończenie mojej wypowiedzi, zacytuję zdanie podsumowujące Analizę wskaźnikową UKEN:
„Analizując dane finansowe jednostki oraz wyliczone wskaźniki finansowe możemy wnioskować, że sytuacja finansowa jednostki jest stabilna i nie istnieje ryzyko utraty płynności, a w długim okresie niewypłacalności jednostki. Badana jednostka prezentuje stabilną i bezpieczną sytuację finansową, charakteryzującą się dobrą płynnością (wzrost środków pieniężnych), wysokim poziomem kapitału własnego, niskim zadłużeniem, skutecznym zarządzaniem aktywami”.
Podczas naszego czerwcowego posiedzenia podjęliśmy także zagadnienia kształcenia: oferty dydaktycznej, nowych kierunków studiów, jakości kształcenia oraz związane z bezpieczeństwem. Do każdego z podjętych zagadnień członkowie Rady Uczelni wnosili swoje uwagi czy rekomendacje, które są na bieżąco przedstawiane przeze mnie władzom Uczelni w ramach regularnych rozmów i konsultacji.
Nie staramy się działać efektownie, a jedynie efektywnie i zacnie na rzecz dobra wspólnego Uczelni. Staramy się dyskutować, rozpoznawać różne problemy, nie próbować rozwiązywać ich konfrontacyjnie, lecz dialogowo, a przede wszystkim inspirować do konstruktywnych działań. Podkreślam, że nie jesteśmy uczelnianą książką skarg i zażaleń.
Przez cały okres naszej nowej kadencji stanowczo nie dopuszczam do prób włączania Rady w międzyzwiązkowy konflikt, co czasem jest widoczne również na naszych posiedzeniach.
W tym zakresie zawsze zachęcam do międzyzwiązkowego porozumienia ponad podziałami.
W niedawnej korespondencji związkowej pojawiły się na przykład pilne prośby, by Rada zajęła stanowisko m.in. w sprawie innego związku zawodowego. Zostało to szczegółowo wyjaśnione przez ze mnie na stronie Rady. Na czerwcowym posiedzeniu nikt z członków i członkiń Rady Uczelni, którzy zapoznali się wcześniej z pismami KZ OZZ IP przy UKEN i Nowej Erze nie wnioskował o uzupełnienie porządku obrad i nie zgłosił wniosku o podjęcie wskazywanych przez KZ OZZ IP przy UKEN i Nowej Erze spraw.
18 czerwca 2025 r. otrzymaliśmy również wniosek, by Rada jako – organ nadzorczy – podjęła działania w zakresie „legalności, przejrzystości i zgodności z prawem decyzji podejmowanych przez organy UKEN”. W mojej opinii, Rada Uczelni nie jest zasadniczo organem nadzorczym, i takich uprawnień w ww. zakresie nie dają jej ustawa, statut, ani jej regulamin, a nadzór nad systemem szkolnictwa wyższego i nauki, w tym w zakresie zgodności działania z przepisami prawa – sprawuje Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego, co jasno precyzuje Dział XIII ustawy Prawo o Szkolnictwie Wyższym i Nauce. Ponieważ również Senat UKEN jest jednym z organów Uczelni pragnę uspokoić Prześwietny Senat, że w żaden sposób nie będziemy jako Rada Uczelni podejmować się nigdy oceny „legalności, przejrzystości i zgodności z prawem decyzji podejmowanych przez Senat” i ingerować w autonomię i niezależność Prześwietnego Senatu. To samo dotyczy innego statutowego organu Uczelni, jakim są rady dyscyplin. Chyba, że takie zadanie zostanie zapisane w Statucie UKEN lub w naszym regulaminie. Wskazana wyżej zakładowa organizacja związkowa ponownie wniosła też do Rady wniosek o „zajęcie formalnego stanowiska” w przedstawionych w swoich pismach sprawach.
Przypominam brzmienie art. 26 ustawy z dnia 23 maja 1991 (z późn. zm.) o związkach zawodowych:
Do zakresu działania zakładowej organizacji związkowej należy w szczególności:
1) zajmowanie stanowiska w indywidualnych sprawach pracowniczych w zakresie unormowanym w przepisach prawa pracy oraz w indywidualnych sprawach osób wykonujących pracę zarobkową w zakresie związanym z wykonywaniem tej pracy;
2) zajmowanie stanowiska wobec pracodawcy lub organu samorządu załogi w sprawach dotyczących zbiorowych interesów i praw osób wykonujących pracę zarobkową;
3) sprawowanie kontroli nad przestrzeganiem w zakładzie pracy przepisów prawa pracy,
a w szczególności przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;
4) kierowanie działalnością społecznej inspekcji pracy i współdziałanie z państwową inspekcją pracy;
5) zajmowanie się warunkami życia emerytów i rencistów.
Członkowie i członkinie Rady Uczelni oczywiście zapoznają się szczegółowo i z należytą starannością i z tym pismem związkowym z 18 czerwca 2025 r., bynajmniej – jak chce wskazany wyżej związek zawodowy – nie ignorując pisma. Będzie temu poświęcony punkt obrad naszego kolejnego posiedzenia. Dalsze działania w tym zakresie będą zależały od autonomicznych, podmiotowych i niezależnych – w tym od związków zawodowych – decyzji Rady. Proszę więc nie próbować wpływać na te decyzje stwierdzeniami w rodzaju „związki zawodowe mają ustawowe prawo do podejmowania działań wobec każdego organu uczelni”, co moglibyśmy odbierać przy złej woli jako próbę ingerowania w niezależność Rady, wpływania na jej decyzje czy nawet jako niedopuszczalną próbę zastraszania nas. Nie mamy jednak złej woli w tym zakresie, a więc apeluję jedynie o poszanowanie kultury instytucjonalnej Rady oraz nieskrępowanego m.in. przez związki zawodowe działania z zachowaniem praw i obowiązków Rady w zakresie realizacji jej zadań ustawowych i statutowych.
Oczywiście wszyscy przedstawiciele organizacji związkowych działających w UKEN będą mogli, jak zawsze, przedstawić swój głos doradczy w tej sprawie, który uwzględnimy podejmując decyzje.
Przypominam, że Rada Uczelni obecnej kadencji, m.in. na wniosek wskazanego wyżej związku zawodowego i po rozmowie Przewodniczącego Rady z jej delegatem uczestniczącym w obradach Rady podjęła bezzwłocznie kwestie bezpieczeństwa na Uczelni. Zagadnienie to znajdzie również kontynuację, zobowiązałem bowiem członka Rady prof. dr. hab. Romana Kochnowskiego do dalszych działań w tej sprawie oraz skonsultowałem te kwestie z Rektorem UKEN. Dodatkowo jesienią zajmiemy się zagadnieniem oceny pracowniczej, którą to kwestię, m.in. po interwencjach związku zawodowego, omawiałem z Rektorem już wiele miesięcy temu. O podjęciu tego zagadnienia poinformowałem na pierwszym posiedzeniu Rady Uczelni tej kadencji. Jako przedstawiciel związku zawodowego Inicjatywa Pracownicza uczestniczył w nim Przewodniczący KM dr hab. Piotr Trojański, prof. UKEN.
Przedstawione wyżej informacje całkowicie zaprzeczają stwierdzeniom zawartym w piśmie KM OZZ IP i upowszechnianym na stronie tej organizacji związkowej jakoby: „Rada Uczelni, jako organ nadzorczy, nie może z góry odmawiać zajęcia się sprawą tylko dlatego, że została ona zgłoszona przez związek zawodowy, którego przedstawiciel w Radzie ma głos doradczy” czy stwierdzeniu, że „Rada Uczelni nie powinna ignorować pism związku zawodowego dotyczących nieprawidłowości w zarządzaniu uczelnią”. Uprzejmie proszę nie manipulować faktami i nie formułować bezpodstawnych zarzutów. Rada Uczelni nie odmawia zajęcia się sprawą zgłoszoną przez związki zawodowe ani nie ignoruje pism związków zawodowych. Rada jest ciałem kolegialnym, działającym w zakresie przyznanych kompetencji na podstawie obowiązujących przepisów prawa. Nie wątpię, że działające w Uczelni związki zawodowe uszanują nasze demokratyczne decyzje.
W styczniu 2025 r. poleciłem, by protokoły z posiedzeń Rady były każdorazowo zamieszczane na stronie internetowej Rady po ich zatwierdzeniu, aby zwiększyć transparentność działalności Rady. Dość regularnie informuję też o działalności Rady na posiedzeniach Senatu UKEN, czasem dość obszernie, jak dziś. Zachęcam również do lektury strony internetowej Rady Uczelni. Tam również znajdzie się tekst mojego dzisiejszego wystąpienia.
Powtarzam po raz kolejny – Rada Uczelni – zgodnie ze swoimi kompetencjami – nie zajmuje się mikrozarządzaniem Uczelnią, w tym na przykład gablotą jednego ze związków zawodowych czy udostępnianiem nagrań z uczelnianego monitoringu (nie mamy w tym zakresie jakichkolwiek narzędzi prawnych w zakresie ochrony danych osobowych. O niektórych z tych zagadnień pisałem niedawno w majowym numerze miesięcznika „Forum Akademickie” w obszernym bloku tekstów poświęconych radom uczelni.
Konsekwentnie zachęcam całą społeczność akademicką do spokojnego dialogu, negocjacji, neutralizacji konfliktów i prób znalezienia porozumienia w bardzo podzielonej społeczności akademickiej UKEN. Dbałość o wizerunek Uczelni oraz jej dobre imię, zwłaszcza w okresie trwającej rekrutacji czy kończącej się ewaluacji, powinna towarzyszyć nam wszystkim. Myślę, że społeczność akademicka Uczelni chce pracować i studiować w spokojnym środowisku. Tym bardziej, że osiągnęliśmy znacząco stabilną i bezpieczną sytuację finansową. Nie zaprzepaśćmy tego. Mam taką inicjatywę, abyśmy wszyscy po wakacjach z nową, dobrą energią przystąpili do konstruktywnej pracy w kolejnym roku akademickim, roku ważnego jubileuszu UKEN. Tego wszystkim nam życzę. Spróbujmy.
Prof. dr hab. Dariusz Rott
Przewodniczący Rady Uczelni
Uniwersytetu Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
Kraków, 23 czerwca 2025 r.